Τα νομικά «παράθυρα» και τα περιθώρια διαπραγμάτευσης μέσω Βρυξελλών αναζητεί η Αθήνα στο κρίσιμο ζήτημα των δασμών 15% με τις ΗΠΑ προκειμένου να προστατεύσει τα ελληνικά προϊόντα ΠΟΠ, όπως η φέτα, το ελαιόλαδο, το κρασί και οι ελιές, που αποτελούν την αιχμή των εξαγωγών. Την ίδια στιγμή σε συνεργασία με τους εξαγωγείς αναζητούνται νέοι δρόμοι για τις εξαγωγές σε χώρες όπως η Ινδία και αυτές της Μέσης Ανατολής.
Στο ίδιο μήκος κύματος όσον αφορά την αναζήτηση τρόπων διαπραγμάτευσης θα κινηθούν και άλλες χώρες, όπως η Γαλλία για τη σαμπάνια, γεγονός που εκτιμάται ότι θα δράσει υποστηρικτικά στα σχέδια της ελληνικής κυβέρνησης. Ωστόσο, η ηγεσία του υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών θεωρεί ότι η συμφωνία μεταξύ ΗΠΑ και Ευρώπης είναι θετική διότι αποφεύχθηκε ο εμπορικός πόλεμος, δεν είναι όμως «η καλύτερη δυνατή».
Εξ ου και με εντολή του αρμόδιου υπουργού Κυριάκου Πιερρακάκη αναμένεται να συσταθεί ειδική ομάδας εργασίας, βασικό αντικείμενο της οποίας είναι το ξεσκόνισμα του κειμένου της συμφωνίας με στόχο να εντοπισθούν ενδεχόμενα «νομικά παράθυρα» και περιθώρια διαπραγμάτευσης τα οποία θα μπορούσαν να διασφαλίσουν προνομιακή μεταχείριση για κρίσιμα ελληνικά προϊόντα. Βέβαια, η ελληνική πλευρά αλλά και οι υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες δεν μπορούν να κινηθούν αυτόνομα και η όποια διαπραγμάτευση πρέπει να περάσει από τους διαδρόμους της Κομισιόν και εντός του ευρωπαϊκού πλαισίου.
Ο Κ. Πιερρακάκης υπογράμμισε ότι η συμφωνία «αποτρέπει έναν εμπορικό πόλεμο με αλυσιδωτές συνέπειες και διασφαλίζει τη διατλαντική ενότητα». Ωστόσο, δεν έκρυψε την ελληνική δυσφορία: «Η Ελλάδα θα ήθελε ένα χαμηλότερο ποσοστό δασμών, ιδανικά μηδενικό. Το 15% είναι μεν χαμηλότερο από το αρχικό σχέδιο, αλλά εξακολουθεί να βαραίνει». Παράλληλα, έστειλε μήνυμα και προς το εσωτερικό της Ευρώπης: «Δεν γίνεται να μιλάμε για ενιαία αγορά και να έχουμε ακόμη εσωτερικά εμπόδια που λειτουργούν σαν ενδοευρωπαϊκοί δασμοί. Στη μεταποίηση φτάνουν το 45% και στις υπηρεσίες το 110%. Αυτά είναι εμπόδια που πρέπει να καταρρεύσουν», σημείωσε, παραπέμποντας και σε σχετικές αναφορές του πρώην προέδρου της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας Μάριο Ντράγκι.
Αξίζει να σημειωθεί ότι οι ελληνικές εξαγωγές προς τις ΗΠΑ ανήλθαν το 2024 σε 2,4 δισ. ευρώ, ενώ οι εισαγωγές από την άλλη πλευρά του Ατλαντικού διαμορφώθηκαν στα 2,16 δισ. ευρώ, με το ισοζύγιο να παραμένει πλεονασματικό. Ωστόσο, οι νέοι αμερικανικοί δασμοί πλήττουν άμεσα την ανταγωνιστικότητα των ελληνικών προϊόντων, καθώς η αύξηση των τιμών αναπόφευκτα θα περιορίσει τη ζήτηση.
Οι επιπτώσεις
Σύμφωνα με πρόσφατες μελέτες (ECB, Kiel Institute, Bruegel Institute, Conference Board), η επίπτωση πιθανόν να μην είναι ιδιαίτερα μεγάλη για τις χώρες της Ε.Ε. (από 0% έως 0,5% του ΑΕΠ). Σε κάθε περίπτωση, όμως, ανεξάρτητα από το μέγεθός της, η επίπτωση αυτή θα διαφέρει τόσο μεταξύ των ευρωπαϊκών κρατών όσο και μεταξύ των κλάδων.
- Σε επίπεδο χωρών, η Ιρλανδία, η Γερμανία, η Ιταλία, η Γαλλία και η Ολλανδία συγκαταλέγονται μεταξύ αυτών που είναι πιο εκτεθειμένες στους δασμούς επειδή οι εξαγωγές τους προς τις ΗΠΑ το 2024, σε όρους αξίας, ήταν πολύ υψηλές (Γερμανία: 161,2 δισ. ευρώ, Ιρλανδία: 72,1 δισ. ευρώ, Ιταλία: 64,8 δισ. ευρώ, Γαλλία: 47,1 δισ. ευρώ, Ολλανδία 43,4 δισ. ευρώ).
- Σε επίπεδο κλάδων, οι επιπτώσεις αναμένεται να είναι άνισες, κυρίως λόγω των διαρθρωτικών διαφορών των αγορών τους, όπως ο βαθμός εξάρτησης από τις αμερικανικές αγορές. Τα φαρμακευτικά προϊόντα, η αυτοκινητοβιομηχανία, τα μηχανήματα και ο εξοπλισμός αποτελούν τους κλάδους με την υψηλότερη εξαγωγική δραστηριότητα προς τις ΗΠΑ. Τούτο σημαίνει ότι οι χώρες που εξάγουν αυτά τα αγαθά στις ΗΠΑ, όπως η Ιρλανδία, το Βέλγιο και η Γερμανία, αντιμετωπίζουν δυσανάλογους κινδύνους.
