Διεθνής αποστολή φέρνει στο φως χιλιάδες χρόνια ανθρώπινης δραστηριότητας, από τα πρώτα εργαλεία της ανθρωπότητας έως τις πρώιμες μεταλλευτικές δραστηριότητες

Μια εντυπωσιακή αρχαιολογική ανακάλυψη έρχεται να φέρει νέα δεδομένα στην κατανόηση της ανθρώπινης ιστορίας στην Αφρική. Πάνω από 1.200 αρχαιολογικές θέσεις εντοπίστηκαν στην έρημο Bayuda του Σουδάν, στο πλαίσιο μιας μακροχρόνιας ερευνητικής αποστολής που διενεργείται από το Πανεπιστήμιο της Βαρσοβίας, το Κέντρο Μεσογειακής Αρχαιολογίας και το Αρχαιολογικό Μουσείο στο Γκντάνσκ. Η αποστολή βρίσκεται σε εξέλιξη εδώ και έξι χρόνια και βασίζεται σε εκτεταμένες επιτόπιες έρευνες και διασυνοριακή συνεργασία.

Από την Παλαιολιθική περίοδο

Στην καρδιά μιας από τις πλέον αφιλόξενες περιοχές της βόρειας Αφρικής, κοντά στην κοιλάδα του Νείλου και στο Jebel El-Mawih, οι ερευνητές εντόπισαν σημαντικά ευρήματα που αποκαλύπτουν το χρονικό της ανθρώπινης παρουσίας και δραστηριότητας, από την Παλαιολιθική περίοδο έως και τον Μεσαίωνα.

Στις περίπου 1.200 καταγεγραμμένες θέσεις περιλαμβάνονται 55 οικισμοί και 36 κοιμητήρια, ενώ η χρονολογική κατανομή των ευρημάτων εκτείνεται από 2,6 εκατομμύρια έως 1.7 εκατομμύρια χρόνια πριν. Ορισμένα από τα παλαιότερα ευρήματα συνδέονται με την παράδοση Oldowan, την αρχαιότερη γνωστή τεχνολογία παραγωγής εργαλείων, η οποία αποδίδεται στα πρώτα είδη ανθρώπων που χρησιμοποιούσαν λίθινα εργαλεία.

«Ο Νουμμίτης είναι ένα σπάνιο ορυκτό, συνήθως βρίσκεται σε λίγα μέρη του κόσμου», εξηγεί ο καθηγητής Piotr Osypiński, επικεφαλής της έρευνας από το Κέντρο Μεσογειακής Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου της Βαρσοβίας. «Η ανακάλυψη αυτού του ορυκτού εγείρει ερωτήματα σχετικά με αρχαίους εμπορικούς δρόμους, ειδικά ανάμεσα στην περιοχή της Bayuda, της Νουβίας, και της Αιγύπτου».

Η αποστολή εντόπισε επίσης εργαλεία της τεχνολογίας Levallois, που εμφανίζεται κατά τη Μέση Παλαιολιθική Εποχή, μεταξύ 300.000 και 50.000 ετών πριν. Αυτή η τεχνική, όπως αναφέρουν οι ειδικοί, αντανακλά ανεπτυγμένες γνωστικές ικανότητες και πολυπλοκότητα σκέψης, χαρακτηριστικά που αποδίδονται αποκλειστικά στον Homo sapiens.

«Τα συγκεκριμένα σημεία προσφέρουν πολύτιμες πληροφορίες για χιλιάδες χρόνια ανθρώπινης εγκατάστασης, καθώς και για τις οικολογικές, περιβαλλοντικές και κλιματικές μεταβολές που επηρέασαν την έρημο Bayuda», δήλωσε η Dr. Hanyah Ponce, μέλος της ερευνητικής ομάδας.

«Αποκαλύπτουν επίσης πώς διαμορφώθηκαν οι φυσικές και πολιτισμικές τοπογραφίες της περιοχής».

Τι μας λέει για μακρινό παρελθόν

Η έρευνα αποκαλύπτει επίσης πρώιμες δραστηριότητες εξόρυξης, με τους ερευνητές να ανακαλύπτουν απομεινάρια ορυχείων που χρησιμοποιήθηκαν για την εξόρυξη χαλκού και άλλων μετάλλων. Σε ορισμένες θέσεις εντοπίστηκαν και ίχνη κεραμικής, πιθανώς ενδεικτικά της μετάβασης σε ημιμόνιμους οικισμούς ή πρώιμα εμπορικά κέντρα.

Η έρημος Bayuda, που βρίσκεται ανάμεσα στη βόρεια και τη νότια καμπή του Νείλου, έχει διαχρονικά αποτελέσει πέρασμα πολιτισμών και στρατηγικό σημείο επικοινωνίας και εμπορίου. Η σημερινή ανακάλυψη προσθέτει κρίσιμα κομμάτια στο παζλ της προϊστορίας και της ιστορικής εξέλιξης της περιοχής, θέτοντας νέα θεμέλια για την κατανόηση των πρώτων ανθρώπινων κοινωνιών στην Αφρική.

Η έρευνα υποστηρίζεται από το πολωνικό Εθνικό Κέντρο Επιστημονικής Έρευνας και εντάσσεται σε ευρύτερο πρόγραμμα μελέτης των μεταβαλλόμενων πολιτισμικών τοπίων στην υποσαχάρια Αφρική.