Σαρωτικές αλλαγές φέρνει το νέο «Εξοικονομώ» το οποίο θα αρχίσει να «τρέχει» από το 2026. Σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες της Realnews, το νέο «Εξοικονομώ 2026» θα είναι έτοιμο προς τα τέλη Σεπτεμβρίου, το αργότερο στις αρχές Οκτωβρίου, προκειμένου να αρχίσουν να «τρέχουν» τα προγράμματα για την ενεργειακή αναβάθμιση κατοικιών και κτιρίων από νοικοκυριά και επιχειρήσεις από τις αρχές του επόμενου έτους. Στόχος του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας είναι να ολοκληρώνονται πιο γρήγορα οι ενεργειακές αναβαθμίσεις των κατοικιών, με στόχο το νέο «Εξοικονομώ» να συμβάλει καθοριστικά στον περιορισμό του στεγαστικού προβλήματος με την ενεργειακή αναβάθμιση 60.000 ακινήτων ετησίως έως το 2030. Με αυτόν τον τρόπο εκτιμάται ότι θα υπάρξουν περισσότερα διαθέσιμα και ενεργειακά αναβαθμισμένα ακίνητα σε όλη την Ελλάδα. Στο πλαίσιο αυτό το νέο «Εξοικονομώ» θα φέρει αλλαγές με περισσότερους δικαιούχους και λιγότερη γραφειοκρατία. Οπως όλα δείχνουν, για πρώτη φορά οι πάροχοι ενέργειας θα μπορούν να αναλάβουν την ενεργειακή αναβάθμιση ενός κτιρίου, με στόχο οι όποιες παρεμβάσεις γίνονται να ολοκληρώνονται πιο γρήγορα.
Χωρίς καθυστερήσεις
Ουσιαστικά με τη νέα δομή που προωθείται, οι εταιρείες προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας, αλλά, ενδεχομένως, και άλλοι πάροχοι υπηρεσιών ενεργειακών αναβαθμίσεων, θα αναλάβουν την ευθύνη για τη διαχείριση των δράσεων, ώστε να αποφεύγονται οι καθυστερήσεις. Το νέο «Εξοικονομώ» θα εστιάσει για άλλη μία φορά στη στήριξη των ενεργειακά ευάλωτων νοικοκυριών και επιχειρήσεων, ενώ στο επίκεντρο των παρεμβάσεων θα βρίσκεται η αντικατάσταση παλαιών ενεργειακών συστημάτων με σύγχρονο εξοπλισμό, όπως αντλίες θερμότητας και ηλιακοί θερμοσίφωνες. Σύμφωνα με όσα έχει δηλώσει ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Σταύρος Παπασταύρου, «θα υπάρξει παρέμβαση και των παραγωγών ενέργειας με τις εταιρείες, οι οποίες γνωρίζουν τον κάθε πολίτη, γνωρίζουν τους ενεργειακά ευάλωτους, άρα έχουν πολύ καλύτερη γνώση της ενεργειακής ευαλωτότητας, έτσι ώστε να μπορούν πολύ πιο άμεσα να βοηθούν τον πολίτη».
Αλλαγές
Σύμφωνα με πληροφορίες, το 2026 αναμένεται να «τρέξουν» προγράμματα «Εξοικονομώ» για κατοικίες και επιχειρήσεις. Επίσης, θα υπάρξουν αλλαγές, προκειμένου να ενταχθούν στα προγράμματα όσο το δυνατόν περισσότεροι πολίτες. Συγκεκριμένα, θα ισχύουν τα γεωγραφικά κριτήρια, ανάλογα με τον τόπο διαμονής των δικαιούχων, καθώς οι ενεργειακές ανάγκες αυτών που διαμένουν σε ορεινές περιοχές είναι διαφορετικές σε σχέση με αυτών που κατοικούν σε νησιά. Επίσης, θα υπάρξουν και άλλα κριτήρια προκειμένου να διευρυνθεί η περίμετρος των δικαιούχων (π.χ. εάν κάποιος πολίτης είναι φοιτητής). Αξίζει να σημειωθεί ότι και στο «Εξοικονομώ 2026» δεν θα υπάρχουν εισοδηματικά κριτήρια που αποκλείουν τη συμμετοχή σε αυτό. Ωστόσο, το πρόγραμμα περιλαμβάνει ξεχωριστά κίνητρα για τη στήριξη των ευάλωτων νοικοκυριών, δηλαδή με ατομικό εισόδημα κάτω των 5.000 ευρώ ή οικογενειακό εισόδημα κάτω των 10.000 ευρώ, τα οποία θα λαμβάνουν αυξημένο ποσοστό επιχορήγησης.
Για παράδειγμα, στο «Εξοικονομώ 2025» η μέγιστη επιδότηση ανά κατοικία ανέρχεται στα 35.000 ευρώ, με το ποσοστό επιδότησης να φτάνει στο 95% για ευάλωτα νοικοκυριά με ατομικό ετήσιο εισόδημα έως 5.000 ευρώ και οικογενειακό έως 10.000 ευρώ και να περιορίζεται στο 80% για οικογένειες που έχουν άτομα με αναπηρία, στο 65% για οικογένειες με τρία παιδιά και περισσότερα και στο 50% για όλα τα υπόλοιπα νοικοκυριά. Υπενθυμίζεται ότι στις επιλέξιμες δαπάνες περιλαμβάνονται τα κουφώματα, η θερμομόνωση, συστήματα θέρμανσης, ψύξης και σκίασης, ηλιακοί θερμοσίφωνες αλλά και οι δαπάνες για τους μηχανικούς, για την έκδοση πιστοποιητικών ενεργειακής απόδοσης, για άδειες, για την ηλεκτρονική ταυτότητα του κτιρίου και για τον σύμβουλο του έργου. Εκτός απροόπτου, οι ίδιες επιδοτήσεις και οι ίδιες επιλέξιμες δαπάνες θα ισχύσουν και στο «Εξοικονομώ 2026». Ουσιαστικά, τα κριτήρια θα διευρυνθούν συμπεριλαμβάνοντας, μεταξύ άλλων, τις πολύτεκνες ή μονογονεϊκές οικογένειες, τη νησιωτικότητα ή την ορεινότητα, τους φοιτητές, άτομα με αναπηρία, λιγότερο ανεπτυγμένες περιοχές ή όσες έχουν υποστεί φυσικές καταστροφές, με αποτέλεσμα να δικαιούνται την ένταξή τους στο πρόγραμμα περίπου 1,5 εκατομμύριο πολίτες και 75.000 επιχειρήσεις.
Σε ό,τι αφορά μάλιστα τις επιχειρήσεις, στα νέα προγράμματα του «Εξοικονομώ 2026» θα μπορούν να ενταχθούν και οι πολύ μικρές, για τις οποίες το ενεργειακό κόστος αποτελεί ένα σημαντικό πρόβλημα. Η ενεργοποίηση των νέων προγραμμάτων για την ενεργειακή αναβάθμιση κατοικιών και γενικότερα κτιρίων θα γίνει από την επόμενη χρονιά, οπότε και θα ενεργοποιηθούν ευρωπαϊκοί πόροι 8 δισ. ευρώ μέχρι και για το 2032 μέσα από τρία ταμεία. Πρόκειται για το Κοινωνικό Κλιματικό Ταμείο, το Ταμείο Εκσυγχρονισμού και το Ταμείο Απανθρακοποίησης Νήσων από τα οποία θα χρηματοδοτηθούν παρεμβάσεις για την περίοδο 2026-2032 σε συγκεκριμένους τομείς – από τα ευάλωτα ενεργειακά νοικοκυριά, τις ενεργειακές αναβαθμίσεις μέχρι τα μέσα μαζικής μεταφοράς, την προώθηση της ηλεκτροκίνησης, καθώς και τις διασυνδέσεις των νησιών του Αιγαίου.
Από τα τρία ταμεία, απολύτως νέο είναι το Κοινωνικό Κλιματικό Ταμείο, με συνολικό προϋπολογισμό 4,7 δισ. ευρώ για την Ελλάδα, εκ των οποίων τα 3,6 δισ. προέρχονται από την Ε.Ε. και τα υπόλοιπα από εθνικούς πόρους. Το Κοινωνικό Κλιματικό Ταμείο, το οποίο θα «τρέξει» από το 2026 έως το 2032, θα συμβάλει στους εξής στόχους:
- Ενεργειακή αναβάθμιση κτιρίων και αντλίες θερμότητας, με νέο μοντέλο υλοποίησης των επενδύσεων.
- Πρωτοβουλίες για το στεγαστικό, με δημιουργία κοινωνικών κατοικιών και ανακαίνιση φοιτητικών εστιών.
- Εκσυγχρονισμός μέσων μαζικής μεταφοράς (αναβάθμιση του μετρό της Αθήνας, καινούργια ηλεκτρικά λεωφορεία).
- Αμεση εισοδηματική στήριξη σε ευάλωτα και φτωχά νοικοκυριά (επίδομα θέρμανσης, επιδότηση ενοικίου).
Επίσης αξίζει να σημειωθεί ότι για πρώτη φορά δημιουργείται ένα μητρώο, στο οποίο θα περιλαμβάνονται οι κατηγορίες πολιτών που θεωρούνται ενεργειακά ευάλωτοι, ώστε να καταπολεμηθεί πιο αποτελεσματικά η ενεργειακή φτώχεια. Μέσω αυτού του μηχανισμού, οι δικαιούχοι θα μπορούν να λάβουν μια ειδική κάρτα, μέσω της οποίας θα έχουν πρόσβαση σε διάφορα προγράμματα όπως είναι η επιδότηση για αντικατάσταση εξοπλισμού και η δωρεάν έκδοση πιστοποιητικών ενεργειακής απόδοσης.
