Λονδίνο, Οκτώβριος 2025: μια τεράστια μαύρη τέντα υψώνεται στην πλατεία Μπέρκλεϊ, στην καρδιά της ακριβής, εκλεπτυσμένης συνοικίας Μέιφερ του Λονδίνου. Αριστουργηματικά κτίρια που διατηρούν αναλλοίωτη την ιστορία αιώνων, διάσημες γκαλερί που προσελκύουν τους πλουσιότερους συλλέκτες του πλανήτη, η επιβλητική Royal Academy of Arts, που αυτές τις μέρες φιλοξενεί την εκθαμβωτική «συνομιλία» του Βίνσεντ Βαν Γκογκ με τον Γερμανό ζωγράφο και γλύπτη Άνσελμ Κίφερ, αλλά και ένα Λονδίνο που τελευταία πάλλεται από εντάσεις, πλαισιώνουν την PAD, τη μοναδική φουάρ στην Αγγλία που είναι αφιερωμένη αποκλειστικά στο ντιζάιν- στην εκθαμβωτική ιστορία του, αλλά και στις πιο φρέσκιες, ανατρεπτικές τάσεις του.

Η PAD ιδρύθηκε το 2007 από τον Γάλλο έμπορο αντικών  Πατρίκ Περέν και η φουάρ του Λονδίνου είναι το “αδελφάκι” της αντίστοιχης του Παρισιού. Η φετινή διοργάνωση φιλοξενεί 67 σημαντικές γκαλερί από όλο τον κόσμο-ανάμεσά τους μία και μοναδική ελληνική, η Stefanidou-Tsoukala Gallery, με έδρα στο Μαρούσι. Χρώματα, σχήματα, μπρούντζος, ξύλο και γυαλί, αντανακλάσεις και ψευδαισθήσεις, αστείρευτη φαντασία και ένα πολύβουο μελίσσι καλοντυμένων ανθρώπων-καλλιτέχνες, γκαλερίστες, συλλέκτες και όλων των ειδών λάτρεις της τέχνης μάς υποδέχονται στον χώρο που υμνεί το έπιπλο ως καλλιτεχνική δημιουργία. “Η PAD του Λονδίνου, την οποία πρωτοαντίκρισα μαγεμένη σε ένα διάλειμμα των σπουδών μου στην Αμερική, ήταν η αιτία που το 2018 δημιούργησα τη Stefanidou-Tsoukala Gallery”, λέει στο Real.gr η Λώρα Τσουκαλά, διευθύντρια της γκαλερί και ψυχή της, μαζί με τη μητέρα της, Βέτα (Στεφανίδου) Τσουκαλά, την ιέρεια της εσωτερικής αρχιτεκτονικής και σύζυγο του γνωστού αρχιτέκτονα Τάκη Τσουκαλά. “Η πρώτη μας έκθεση ήταν με τον γλύπτη Takis, λίγο πριν φύγει από τη ζωή”, θυμάται.

Οι δύο κυρίες μάς ξεναγούν πρόθυμα στο περίπτερο της γκαλερί στην PAD. Το μάτι αιχμαλωτίζεται αμέσως από το πιο υπνωτιστικό έργο ολόκληρης της φουάρ: το βιντεο-πορτρέτο ενός μπλε πάνθηρα, με τίτλο “Ivory”, που φέρει την υπογραφή του Μπομπ Γουίλσον. Στην οθόνη, το αρχοντικό αιλουροειδές κινείται ανεπαίσθητα, η ανάσα του είναι σχεδόν αδιόρατη, τα μάτια του ανοιγοκλείνουν σοφά, ενώ η φωνή του αξέχαστου θεατρικού σκηνοθέτη, συγγραφέα και εικαστικού απαγγέλει απαλά στίχους από τον Άμλετ. Η εμπειρία είναι καθηλωτική.

Ο πρόσφατος θάνατος του Γουίλσον, του οποίου η πολυσυζητημένη παράσταση “Τρεις ψηλές γυναίκες”, με τις Ρένη Πιτακκή, Καρυοφυλλιά Καραμπέτη και Λουκία Μιχαλοπούλου, ήταν από τις πολλές που ο πολυβραβευμένος Αμερικανός δημιουργός παρουσίασε στην Ελλάδα, αιφνιδίασε άσχημα τη Λώρα. “Του είχαμε ζητήσει να κάνουμε μαζί μια έκθεση εμπνευσμένη από την Ελλάδα”, μας λέει συγκινημένη. “Συμφώνησε αμέσως, γιατί τη χώρα μας την αγαπούσε πολύ. Δέκα μέρες μετά το τελευταίο μέιλ που ανταλλάξαμε, μαθαίνω ότι δεν υπήρχε πια… Ήταν από τα μεγαλύτερα σοκ που έχω νιώσει”.

Η φετινή παρουσίαση του περιπτέρου της Stefanidou-Tsoukala Gallery έχει τίτλο: “Dialogue through Time” (Διάλογος μέσα από τον χρόνο), αντιπροσωπεύει το νήμα που συνδέει το παρελθόν με το παρόν, κάτι που αποτελεί και τη φιλοσοφία της γκαλερί, και κινείται στην παλέτα του ασπρόμαυρου. Οδηγός για αυτή την επιλογή ήταν η εντυπωσιακή, ασπρόμαυρη τρίπτυχη φωτογραφία του ναού του Σουνίου που υπογράφει ο Πρίγκιπας Νικόλαος, την οποία είδαμε και στην Art Athina. Εκτός από τη φωτογραφία, ο Νικόλαος υπογράφει και το ευφάνταστο έπιπλο “Aegean Wind Cabinet”. Ένα μπαρ, η μπροστινή επιφάνεια του οποίου είναι μια φωτογραφία πανιού ιστιοπλοϊκού, τυπωμένη σε λευκό μάρμαρο Θάσου. Μέσα του κρύβει μία ακόμα φωτογραφία σε πλεξιγκλάς, που παραπέμπει σε θέα θάλασσας μέσα από ένα φινιστρίνι. “Βρίσκω την PAD υπέροχη, μου αρέσει πάρα πολύ ο συνδυασμός τέχνης και σχεδίου”, λέει στο Real.gr ο Πρίγκιπας Νικόλαος, ο οποίος βρίσκεται επίσης στην αγγλική πρωτεύουσα. Αν τον ρωτήσεις ποια είναι τα σχέδιά του για τη φωτογραφία, θα σου πει ότι δεν έχει κάτι συγκεκριμένο στο μυαλό του, αφού αφήνει την έμπνευση να τον καθοδηγεί ελεύθερα σε κάθε επόμενο βήμα. Όμως, “η δημιουργία επίπλων με γοητεύει τρομερά και σκοπεύω να εστιάσω σε αυτήν”, συμπληρώνει με ενθουσιασμό.

Δεν είναι η πρώτη φορά που ο Πρίγκιπας Νικόλαος συνεργάζεται με την γκαλερί.“Τι ξεχωρίζω σ΄ εκείνον; Τον ρομαντισμό που αναδύεται από τις φωτογραφίες του”,  επισημαίνει

Με αρχή, λοιπόν, το “Σούνιο” και το “Ivory”, το παζλ της φετινής παρουσίασης άρχισε σιγά-σιγά να συμπληρώνεται με πανέμορφα έργα. Μεταξύ άλλων, ο “Υβίσκος”, το λουλουδένιο λευκό τραπέζι της Μαρίνας Καρέλλα από λακαρισμένη ρητίνη, γυαλί και μικρές χρυσές λεπτομέρειες στους στήμονες. Η μεγάλη, απόκοσμη εικόνα της ασπρόμαυρης Νέας Υόρκης, που φωτογράφισε η Βέρα Λούτερ. Οι vintage καρέκλες των Ιταλών Άφρα και Τομπία Σκάρπα, στις οποίες το ντιζάιν σμίγει με την αφρικανική παράδοση. Το ατμοσφαιρικό φωτιστικό δαπέδου που η Γαλλίδα Ελίζαμπεθ Γκαρούστ ονόμασε “Fýlla” (Φύλλα), για να τιμήσει την Ελλάδα. Οι μαρμάρινες λάμπες Γκίμπινγκς, με καπέλα σχεδιασμένα από τη Β. Τσουκαλά. Οι ιστορικές πολυθρόνες του Γάλλου σχεδιαστή επίπλων Ζιλ Λελέ. Και, φυσικά, το διασκεδαστικό τραπέζι του Κωνσταντίνου Κακανιά, με κεραμικά πλακάκια ζωγραφισμένα στο χέρι, αλλά και 12 κεραμικά πιάτα του που παρουσιάζουν 12 άθλους του Ηρακλή,  με ηρωίδα την κυρία Τεπενδρή.  “Αγαπώ το χιούμορ του”, λέει χαμογελώντας η Λ. Τσουκαλά. «Ο Κωνσταντίνος χτίζει έναν κόσμο που δεν γίνεται να μην σε τραβήξει. Είναι ένας κόσμος παρηγορητικός, γιατί αναβλύζει απευθείας από τη ζεστή καρδιά του».

Λίγο πριν η  Stefanidou-Tsoukala Gallery ξεκινήσει το επόμενο ταξίδι της, αυτή τη φορά στη φουάρ NOMAD που θα πραγματοποιηθεί στο Άμπου Ντάμπι, ρωτώ τη Λώρα τι αποκομίζουν από τις διεθνείς εικαστικές συναντήσεις. “Μας έχουν γνωρίσει οι συλλέκτες του εξωτερικού, Άγγλοι, Γάλλοι, πολλοί Αμερικανοί…” απαντά. “Φυσικά υπάρχουν και Έλληνες συλλέκτες, όμως η αγορά μας είναι μικρή και είναι επιβεβλημένο να επεκτείνεις την ορατότητά σου. Σε αυτές τις φουάρ με ντιζάιν επίπλου είμαστε η μοναδική ελληνική γκαλερί και ξεχωρίζουμε. Έρχονται και μας ψάχνουν! Είναι, δε, συγκινητικό το πόση αγάπη εισπράττουμε για τη χώρα μας. Γνωρίζουν την Ιστορία μας, το  ελληνικό ντιζάιν, ξέρουν τον Σαρίδη, την καρέκλα klismos (σσ. με έμπνευση από αρχαιοελληνικό κάθισμα του 5ου αιώνα π.Χ..), το  μάρμαρο Θάσου που χρησιμοποιεί ο Νικόλαος… Ποτέ δεν ξέρεις ποιος και πότε μπορεί να εμφανιστεί στο περίπτερό σου. Πριν από δυο χρόνια, ας πούμε, ήρθε η Ράνια της Ιορδανίας και πήρε ένα σκαμπό”.

Τη ρωτώ πόσο εύκολο είναι για έναν άνθρωπο μέσης οικονομικής κατάστασης, που αγαπάει το ντιζάιν, να αποκτήσει όμορφα κομμάτια. “Πιστεύω ότι πρέπει να έχει υπομονή”, λέει η Λ. Τσουκαλά. “Να εστιάσει σε ένα κομμάτι τη φορά, το οποίο μπορεί να κάνει την αλλαγή στο σπίτι του. Μία λάμπα. Μία καρέκλα, ένα μικρό γλυπτό. Και να χτίσει τη συλλογή του αργά-αργά αλλά σταθερά”.